Literatuur in de klas
Hoe belangrijk vind je literatuur binnen het vak Nederlands?
Literatuur is voor mij essentieel binnen het vak Nederlands. Het zorgt er niet enkel voor dat leerlingen beter leren lezen, maar ook dat ze kritischer leren denken en meer empathisch worden. Het verruimt hun blik op de wereld en de verhalen brengen ook gesprekken op gang over thema’s die spelen bij jongeren. Bovendien zorgt lezen er ook voor dat hun algemene taalvaardigheid verbetert.
Hoe bepaal je welke boeken je bespreekt in de klas?
Ik probeer altijd een balans te zoeken tussen enerzijds herkenbaarheid en anderzijds uitdaging. Ik vind het belangrijk dat jongeren zich kunnen identificeren met het verhaal en de personages, maar ook dat ze nieuwe dingen ontdekken. Ik denk dat die balans belangrijk is om meegesleept te worden in een verhaal, en dat is dan weer een basisvereiste voor kwalitatief leesonderwijs.
Heb je het verwerken van literatuur in de klas ooit als een uitdaging ervaren?
Zeker! Tijd is altijd een struikelblok, maar de motivatie van de leerlingen is dat ook. Niet iedereen leest graag en lezen wordt heel vaak eerder gezien als iets dat moet dan als iets dat mag. Als ik dan terugkijk op mijn ervaring in het secundair onderwijs, waarin ik lesgaf op een school met STEM-gerichte opleidingen binnen de dubbele finaliteit, dan had de doorsnee leerling eigenlijk eerder een negatief beeld van lezen en literatuur.
Hoe pak je deze uitdagingen aan in je lessen?
Wat bij mijn leerlingen vaak werkte, was de activiteit ‘lezen’ loskoppelen van het verhaal zelf zodat lezen niet het doel op zich was, maar een middel om dieper in het verhaal te duiken. Eens leerlingen het verhaal als prioriteit zagen in plaats van het lezen zelf, konden ze beter meegesleept worden en moesten ze wel lezen om het verhaal verder te ontdekken.
Hoe probeer je leerlingen warm te maken voor lezen?
Ik probeer altijd te vertrekken vanuit de interesses van de leerlingen. Iemand die niet graag leest, heeft volgens mij het juiste boek nog niet gevonden. Daarom laat ik leerlingen leestips delen of houd ik bijvoorbeeld book pitches. De focus ligt voor mij eerder op het genieten van het verhaal dan op de verplichte verwerkingsopdrachten of het vaste leesmoment in de klas.
Waarom koos je ervoor om met de Boektoppers te werken?
Omdat de Boektoppers een mooie brug slaan tussen kwalitatieve literatuur en de leefwereld van jongeren. Bovendien is de selectie heel divers, zowel qua genres en thema’s als qua moeilijkheidsgraad. De bijhorende leesdossiers bieden een kant-en-klaar pakket om ermee in de klas aan de slag te gaan.
Hoe pak je een les met Boektoppers aan?
Omdat ik het belangrijk vind dat leerlingen meegesleept worden in een verhaal, leg ik niet één specifiek boek op maar laat ik hen de keuze uit alle Boektoppers. Zo kunnen zij een verhaal kiezen dat het best bij hen aansluit. Het leesdossier vormt nadien dan de leidraad om leerlingen die hetzelfde boek gekozen hebben een analyse te laten maken en te laten reflecteren op het boek. Op die manier kunnen ze dingen ontdekken en opmerken die ze daarvoor nog niet gezien hadden in het boek. De leesdossiers vormen dan eigenlijk eerder een flexibel reflectiedocument dan een evaluatie-instrument.
Hoe zijn de leesdossiers opgebouwd?
Elk dossier is opgebouwd rond verschillende luiken: een inleiding met context en achtergrond, vragen voor, tijdens en na het lezen en reflectievragen die ervoor zorgen dat leerlingen verder nadenken over het thema, de personages en de stijl van het verhaal. Er is een mooie afwisseling tussen inzichtsvragen en meer creatieve verwerkingsopdrachten. Het doel is altijd om het verhaal verder te verkennen, zowel in de breedte als in de diepte.
Hoe evalueer je het lezen van een Boektopper?
Dat varieert en kan gaan van een klassiek boekverslag over een creatieve verwerkingsopdracht tot een mondeling gesprek. Het belangrijkste vind ik dat leerlingen kunnen aantonen dat ze het boek echt begrepen hebben en dat ze er iets uit meenemen.
Heb je tips om Boektoppers in te zetten tijdens de les?
Gebruik de leesdossiers niet per definitie als huiswerkpakket, maar eerder als inspiratiebron. Ze geven de leerkracht handvaten om het gesprek over een boek op gang te brengen en dat is volgens mij het belangrijkst binnen het leesonderwijs. Een andere tip die ik graag meegeef, is om leerlingen de keuze te laten. Leerlingen motiveren elkaar als ze zelf mogen kiezen welke Boektopper ze lezen of welke opdracht ze eraan koppelen.
Heb je tips om literatuur te integreren in de les?
Durf los te komen van het idee dat literatuur enkel draait om analyseren. Toon je leerlingen dat literatuur iets levends is: gebruik muziek en film als instap, koppel het verhaal aan thema’s die op dat moment spelen en lees vooral zelf mee. Als ze merken dat jij enthousiast bent over lezen, werkt dat aanstekelijk.
Ontdek de Boektoppers 2025-2026
Geïnspireerd door dit interview en klaar om je leerlingen te laten genieten van de magie van lezen? Ontdek dan onze Boektoppers: een uitgebalanceerde selectie boeken, aangepast aan de leeftijd en de leefwereld van je leerlingen. Zo is er voor elk wat wils en krijg jij je leerlingen weer aan het lezen.
